لیست مطالب

تاثیر مواد غذائی بر بدن

در طب سنتی تاثیر مواد غذائی بر بدن از دو نگاه مورد بحث قرار می گیرد:
۱- تاثیر گوهر (ماده ) مواد غذائی ۲- تاثیر از روی کیفیت مواد غذائی در موقع تغذیه بدن علاوه بر گوهر مواد (ارزش تغذیه ای ) ،به کیفیت (گرمی ،سردی ،تری و خشکی ) نیز توجه ،و تغذیه مناسب جایگزین گردد .از این رو پزشک طب سنتی باید سرشت (طبیعت )خوراکی ها و نوشیدنی ها را چه از روی گوهر (ارزش غذائی ) وچه از روی کیفیت و سایر ویژگی ها ، به خوبی بشناسد ، و از سوی دیگر بدن افراد را از روی مزاج ، ظاهر(هیات ) و سایر نشانه هائی که در چشم ،زبان ،نبض و ….
وجود دارد ، شناسایی تا برای هر کدام از آنها در حالت تندرستی و بیماری ، با خورا کی ها و نوشیدنی های سازگار با آنها چاره اندیشی کند .در مباحث گذ شته راجع به مزاج شناسی (طبع سرشتی ) افراد در حالت تندرستی و در حالت غلبه اخلاط (سوء مزاج ) و غذاهای موافق و مخالف در هر کدام از شرایط مزاجی توضیح داده شد .جهت آگاهی خوانندگان گرامی ،ضروریست اطلاعاتی در رابطه با دسته بندی مواد خوراکی و تاثیرات هر کدام از آنها در بدن توضیح داده شود .
۱- غذای مطلق
در صورتی هر جه خورده و نوشیده و وارد بدن گردد، ابتدا بدن ، توسط حرارت غریزی بر روی آن اثر گذارد و سپس آن ماده متاثرشده هم بدن را تحت تاثیر قرار می دهد و کبفیات آن ظاهر گردد و به دلیل اینکه کیفیت غذا کیفیت اصلی بدن(گرمی ،سردی ،رطوبت ، خشکی ) را تغییر نداده و اخلاط حاصل از آنها مزاج معتدل داشته باشد،به این مواد «غذای مطلق » گویند. خاصیت دیگر این غذاها این است که بدن روی آن فعل و انفعالاتی انجام داده و آنها را تبدیل به کیلوس، معدی ،کیموس کبدی و به صورت خلط تبدیل . شود و این اخلاط توانائی رشد و نمو ،ترمیم پافت های آسیب دیده ،سیستم دفاعی ،تولید هورمونها و ….را دارا می باشد
۲-غذای دوائی
در صورتی است که مواد خوراکی وارد بدن می گردد ،بیشترین تاثیر اینها به ماده (گوهر ،ارزش تغذی های) می باشد و در درجه دوم به تاثیر به کیفیت (سردی و گرمی و..) است ،به این معنا که در ضمن اینکه غذا هستند به میزان اندک نیز کیفیات بدن را تغییر می دهند .یعنی نقش تغذیه و مادی بیشتر از نقش دوائی می باشد . به طور مثال هندوانه ،خیار و کاهو دارای کیفیت سرد و مرطوب می باشند و برای دفع بیماری هائی که حرارت بالا دارند مفید میباشد .
۳- دوای غذائی
این دسته از مواد غذائی بیشتر دارای کیفیت داروئی می باشد ودارای ماده غذائی کمتری می باشد یعنی این دسته از مواد غذائی پس از ورود به بدن ،بیشتر از طریق کیفیت خود بدن را تحت تاثیر قرار می دهند ، به میزان کمی غذا و اخلاط تولید میشود .،مثال تره ،سیر ،پیاز که دارای مزاج گرم و خشک هستند و یا بذر بسیری از گیاهان در این دسته قرار می گیرند .پس اگر زیاده روی در خوردن ای دسته از حوراکی ها سبب تغییر در مزاج ، و در نهایت بیماری ایجاد کند .
۴- دوای مطلق
وقتی این گروه از مواد غذائی وارد بدن می شود، حرارت غریزی بدن تغییر زیادی در آن بوجود نم آورد و بر عکس خوراکی فوق اس که کیفیات بدن را تغییر می دهد . مانند فلفل ،زنجبیل ،دارچین و ….که دارای طبع گرم وخشک هستند و نیلوفر ،خرفه ،کافور و …دارای طبع سرد هستند .مقدار کم این مواد کیفیات بدن را به شدت و به قوت تغییر می دهد ،پس این مواد در گروه دارو ها قرار می گیرند .
ناهمگونی و اختلاف غذاها از روی کیفیت از روی گرمی ،سردی ،تری و خشکی مواد غذائی می باشد .که میزان تاثیر گذاری هر کدام از غذاها بر کیفیت افعال بدن از لحاظ گرم کردن ،سرد کردن ، تر کردن و خشک کردن بدن درجه بندی میشود .
همانطور که در مباحث گذشته اشاره گردید ،انسان ها هر کدام دارای طبع و مزاج سرشتی مخصوص به خود بوده ، وانسان در طول عمر زندگی خود تحت شرایط مختلف تغییر مزاج می دهد که عبارتند از:
۱- شرایط سن :
الف- مرحله رشد از طفولیت تا سنی ۳۰سالگی بدن مرتب در حال رشد است و در فرد حرارت و رطوبت بالاست .
ب- مرحله جوانی بین سن ۳۰ تا ۴۰ سالگی است که در این مرحله رطوبت غریزی کاهش و فرد به سمت گرمی و خشکی می رود .
ج- دوره میانسالی -در این مرحله حرارت غریزی به شدت کاهش و فرد به سمت سردی و خشکی می رود .
د -دوره کهنسالی و پیری در این مرحله افراد با ضعف قوا مواجه و دچار مراج سرد و تر می شوند ..
۲- شرایط محل جغرافیائی و آب ، هوائی محل زندگی (کوهستانی ،بیابانی، گرمسیری ،مرطوب و .. ) هر کدام تاثیر خاص درمزاج افراد دارند .
۳- فصول مختلف ،بهار (گرم و تر ) ،تابستان (گرم و خشک ) ،پائیز (سرد وخشک ) و زمستان (سرد و تر )
۴- شرایط خاص روحی روانی و …… مزاج افراد را تحت تاثیر قرار می دهد، مثال خشم وهیجان با عث گرمی ،غم و اندوه و افسردگی باعث سردی بدن می شود
در هر کدام از شرایط فوق باعث تغییر در مزاج فرد می شود ، پس بنابراین پزشک طب سنتی با تدبیر در تغذیه در هرموقعیت تصمیم متفاوت از لحاظ انتخاب کیفیات تغذیه در نظر می گیرد . و هر فرد ی که از یک الگوی ثابت و بدون برنامه تغذیه با الگوهای طب سنتی داشته باشد ، قطعا دچار سوء مزاج خواهد شد ،و این مسئله امروزه اکثر مردم دچار آن می باشند که توصیه می شود با مطالعه و یا مشاور با کارشناسان طب سنتی راهنمائی لازم در کسب سلامتی بدست آورند